Ku lifela linolo la mazimu mwangala ki tukelo ya mulaoka ka ku ya ka mulao wan du ya milao, ili wa Namibian Broadcasting Corporation Mulao wa busupa ni to tubeli 9 wa sililo sa 1991, ka mo u cincelizwe ili o zamaisa likezahalo za NBC. Tifo ya cwale ya masheleni a likana 204 ka silimo kwa lubasi kappa mutu ya ikemezi i ka wailesi ilinwi ya mazimumwanagala, N$ 60.00 ka silimo ku musupali ni musupali/ ndwalume wa tukuluho/ sihole ka wailesi ya mazimumwangala ilinwi, N$220.00 ka sililo ku ba lipisinisi(kungelela likolo za mubuso kppa za kwa mukunda, makolo a mubuso, lipatelanyana ni lipatela, malekisezo a mutoho ni manwele a mutoho, ni cwalo cwalo) ka wailesi ya mazimumwangala, N$ 440.00 ka silimo kwa lintolo ze lekisa libyana za mapulanga ni lisipi/bayemeli/tutengo to tu lukisa mawailesi a mazimumwanagala/ tutengo to tu alimisa mawailesi a mazimu mwanagala ka ku bapaza ni libaka zenwi za malobalo ze swana sina ma Lodge, lihotela, libaka za malobalo ni mukushuko, ni zenwi.

KKu lifela linolo ka wailezi ya mazimumwangala kwa lifelwa ni ha mutu ha buhi NBC kono inge a buha wailezi ya mazimumwangala ya kwa mukunda ya One Africa kappa ye sebelisa lipamgaliko za mwa moya inge lisebelezo za DSTV, ka baka la kuli sisupo si fita kwa wailesi yah ae ya Mazimumwangala ka lipwimto za lipatalazo.

Musha wa lipatalazo ha una mayemo a kuli NBC I kona ku ba nib u ikalabelo kwa tukwahalo ya mutu yana ni linolo pili tifo ya linolo isika lifiwa. Mwa nzila ye swana mutu ha koni ku hana ku lifa linolo la motikala ka kuli ha I ikolwisuisi ni mayemo a mukwakwa kappa libaka lifi kappa lifi, ku lifela linolo la Wailesi ya mazimumwangala ha ku sitataliswi ki mayemo afi kappa afi.

Sina mutu kaufela hasa koni ku sa ncafaza mutelo wa moyikala ka silimo ni silimo, mi kasa mulaho a lilimo u bulelela ba mulonga o bona za mitelo kuli hasa na motikala kappa na sina motikala ka lilimo nyana, haki libala la ku palelwa ku lifela linolo la wailesi ya mazimumwangala.

Ka mukwa o swana, linolo la Wailesi ya mazimumwangala hali yemiswi, mi hali feliswi ka “bulona” ka baka la kuli mana lona u siile ku li lifela. Kuna ni linzila ze beilwe ze latelelwa ka kuya ka milao ya bona za Lipatalazo. Linolo la wailezi li kona feela ku feliswa haiba mitelo ye ne sika lifela ki kele I lifiwa, mi kasa mulaho a ku fumana linolo le li nozwi fa pila a mupokola ku supeza kuli kini se si ezahazi kwa Wailesi ya Mazimumwangala yeo ne inzi mwa mabizo a mjuna yona.

Ka ku ya ka musha o zamaisa za lipatazo wa nombolo ya 9 wa sililo sa 1991, “wailesi ya mazimumwangala”I talusa sisebeliso se si ikemezi sinosi kappa ku kopana ni sisebeliso se sinwi, se si kopa ku amuhela manusa ka wailesi kappa lintambo, ku kona ku isa manzwi mwa lisebelezo za lipatalazo ni kona kuli beya mwa mayemo a maswaniso kappa lisupo zenwi ze kona ku bonwa kappa li zamaelela ni mulumo kapa ha lina.

Mutu kaufela kappa katengo ka kana ni kappa kka ka sebelisa Wailesi ya Mazimumwangala. Mutelo u swanela ku lifiwa, ha ku bilaezi kappa Wailesi ya mazimumwangala yeli ku muna yona ya beleka kappa awa.

Ka nako ya cwale kuna ni mifuta ye ketalizoho:

a) Linolo la mwandu, le li sebeliswa mwa sibaka kappa ku mutu ka buyena, ya lumelela ku sebeliswa mwa sibaka sa maino feela;
b) Linolo la Musupali, mutu ya na ni buyanga /ndwalume wa tukuluho, kwa batu ba lilimo ze mashumi a silezo, ba bana ni buhole bwa mautu kappa malilama zenwi za mubili kappa ndwalume, ya lumelela ku sebeliswa kwa linolo mwa sibaka sesi nolisizwe mwa libiso la hae feela;
c) Linolo la Pisinisi, kwa tutengo ( to tungelela likolo, lipatela, likeleke za linzi la Mulilo, tutengo twa mubuso, ni to tunwi.) to tu kona ku lumelela wailesi ya mazimumwangala mwa libaka za tona/kappa ka mulelo wa ku fumana tuwelo kappa libaka ze sebeliswa ku fumana masheleni;
d) Linolo la muyemeli wa pisini, kwa lipisinisi ze lekisa mawailesi a mazimumwangala, ku ku alimisa mawailesi a mazimumwangal kappa ku panga mawailesi a mazimumwangala a shwile;
e) Linolo la libaka za maino, za mahotela, ma Lodge, malobnalo ni mukushuko ni yzenwi.

Linolo la mazimumwangala li lifela ka silimo ni silimo, Haiba ku lekiwa wailesi ya mazimumwangala yenca, lu bulele kuli, mwa kweli ya Sikulu ka silimo sa 2023, mutelo o munyinyani ki o lifiwa ku isa mafelelezo a kweli ya Muimunene 2023. Linolo la wailesi ya mazimumwangala li sebeza ka likweli ze lishumi ni se peli kwa mazimumwangala a liteni ni kale.

Ka nako yak u ncafaza, mutu u tokwa Account No yah ae ye sebeza . Nombolo yeo I fumaneha mwa litaba kaufela za mitelo Ya NBC. Baluwi ba kupiwa ku ikopanya ni NBC ku amana ni ma account number a bona.

Linolo la Wailezi ya Mazimumwangala ha li cincani mazoho ku zwa ku mutu yok u yak u yo munwi. Muna linolo la Wailezi ya Mazimumwangala ha I lekisa , kapa ku ifa ku mutu yo munwi kappa katengo, mutu ya cwalo kappa katengo ka swanela ku fumana linolo le linca pili a sika nga buikalabelo bwa wailesi ya mazimumwangala a cwalo. Masheleni a swanela ku lifiwa kwa mutelo wa u itingile ka kweli yeo nei lekisizwe kappa ku fiwa ku muluwi yo munca.

Mihato kappa matata a kona ku ba teni a shutana ka kuya ka mayemo ku ya ka Musha wa Lipatalazo mwa Namibia wa number 9 wa sililo sa 1991:
12.1 Mutu kappa katengo ka kona ku ba ni mulatu ni ku kona ku lengwa mulatu wa masheleni a sa fiteleli N$ 2000.00 kapa, ka ku sa lifa, ku lengwa mwa tolongo ka nako ya likweli ze sa fiteleli ze silezi, mi kuta isa kona ku mufa mulatu o munwi wa nambekelo.
12.2 Mubuso wa kona ku amuha muluwi wailesi yah ae ya mazimumwangala ka ku kuya ka mulatu wa fumanezwi.
12.3 Ku lifa mitelo kaufela ye kolotwa in masheleni a nambekelo .
12.4 Ku ekeza ku ze li kwa halimu, NBC I ka isa liiso la hao kwa bakoleki ba likoloti, ko uka ba ni buikalabelo bwa litifo za bayemeli ba mulao ku ngelela cwalo ni litifo kaufela ze ezizwe mwa nako ya ku ku bata.

Mutatubi wa wailezi ya mazimumwangala ya zwa kwa NBC u kona ku ku kupa ku bonisa linolo la hao la mazimumwangala, kadi ya sisupo sa buyahi/linolo la mazimumwangala. U kona ku kupa kuli wailesi ya mazimumwangala I boniswe ku kona ku itatuba. Manusa a swana sina sisupo sa tifo, numbolo ya mawailesi a mazimumwangala , libiso la mazimumwangala ni numbolo ya teni, ko muina kapa (ko mu fumanela manolo a mina)ni zenwi. Li kona ku kupiwa kuli ko kone ku hatisezwa bunity bwa linolo la mina. Ku ba lipisini kappa balekisi kappa baba alima ba kona ku kupiwa ku fa litaba ku amana ni tekiso ya Mazimumwangala, ku alima, ni zenwi. Mutatubi u kona ku kena mwa sibaka sifi kappa sifi ku kona ku tatuba.

Sima mikwa ye minwi ha ina ni lisebeliso ze pengezwi mwa hali I kona ku sebeza ka ku fumana maswaniso. Hai kopanyizwe kwa mazimumwangala ka simponi , ku kopanya kwa ku bupa sisebeliso sili sinwi “ sesi kona ku amuhela lipatalazoka mazimumwangala” ka mu ku olokezwi mwa Musha wa Lipatalazo mi kacwalo I tokwa linolo.

Ki buikalabelo bwa muna mazimumwangala ku lemusa NBC mwa mazazi a supile ku amana ni ku cinca maino. Ba NBC ba swanela ku zibiswa ona fo feela mazimumwangala ha cinca ku zwa ku mutu yo munwi ku yak u yo munwi kaapa ha shwile kappa ku uzwa.

Haiba mutu has tokwa linolo ka baka la ku lekiswa kappa ku yumba wailezi ya mazimumwangala ( mu talime 1.6 ni 2.5 kwa halimu). Ba NBC ba swanela ku zibiswa ka mayemo asa tisize kuli linolo la mazimumwangala hali sa tokwahala. Ha kuna linolo le li kona ku feliswa haiba ku sana ni masheleni a kolotwa. Kaufela litifo ni milatu ye ekelizwe li swanela ku lifelwa mutu ha fumanwa ni linolo la mazimumwangala a swanela ku feliswa .

Liftiyo ki ka mukwa mwa masheleni a ku lifa ona fo kappa ceki ye nitifalizwe ki panga feela. Ha kuna ceki ye lumelelzwi haisi ye hatiselizwe ki panga. Mutu usa kona ku lifa ka ku sebelisa ku zwisa mwa panga ni ku isa mwa panga yenwi kappa ku lifela mwa panga..
Litaba za nbc ki ze tatami:
Libulukelo la masheleni: First National Bank of Namibia
Account Name: NBC License
Acc. No: 620 611 996 02
Account Type: Corporate Branch, Windhoek
Branch Code: 281872
Reference: Account number or Cell phone

Linolo la mazimumwangala hali fiwi ku mutu yo munwi. Muna mazimumwangala ha lekisa kappa ku fa mazimumwangala ku mutu yo munwi kappa katengo, muluwi yo muncau swanela ku fumana linolo le linca la mazimumwangala pili isika nga buikalabelo bwa mazimumwangala. Masheleni a swanela ku lifiwa kwa linolo ka nako yak u cincana buluwi a itingile kwa kweli ye tekiso kappa ku fiwa ku muluwi yo munca.